İdare mahkemelerinde dava konusu yapılan en önemli sorunlardan biri de şüphesiz imar planlarından veya imar planlarının uygulanması niteliğinde tesis edilen idari işlemlerden kaynaklanan uyuşmazlıklardır. Herkesin kendi arazisini istediği şekilde kullanmak istemesi normaldir. Ancak sınırlı bir yeryüzü alanının insanoğlunun sınırsız isteklerine cevap vermesi mümkün değildir. Dolayısı ile mevcut arazilerin daha iyi ve düzenli kullanılabilmesi için bu işin bir plan dahilinde olmasının gerektiği düşüncesi imar hukukunun temellerini atmıştır. Bu yazımızda imar planının ne olduğunu açıkladıktan sonra imar planı değişikliklerine karşı hukuksal başvuruları ele alacağız. Bursa Avukat ve Bursa İmar Hukuku Avukatı olarak genel anlamda İmar Hukukunun konusuna giren tüm alanlarda, özel anlamda ise imar planı değişikliğine karşı iptal davası konusunda uzman İmar Hukuku Avukatı kadrosu ile Türker Hukuk Bürosu olarak yanınızdayız.
İmar Planı Nedir?
İmar planı, bir bölgedeki arazi kullanımını, yapılaşma koşullarını, ulaşım sistemlerini ve çevre düzenlemelerini belirleyen resmi belgedir. Bu planlar, şehirlerin düzenli ve planlı bir şekilde gelişmesini sağlamayı amaçlar. Ülkemizde imar planlarının temel dayanak noktası olan kanun, 3194 sayılı İmar Kanunu’dur. İmar planları, yaşam alanlarının sağlıklı, güvenli ve sürdürülebilir bir şekilde gelişmesini sağlamak için kritik öneme sahiptir. Bu planlar sayesinde, arazi kullanım kararları belirlenir, yapılaşma standartları oluşturulur ve altyapı hizmetlerinin etkin bir şekilde sunulması hedeflenir.
İmar Planı Değişikliği Nedir?
İmar planı değişikliği, mevcut imar planlarının belirli bölümlerinin veya hükümlerinin, şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve kamu yararı doğrultusunda güncellenmesi veya yeniden düzenlenmesidir. İmar planı değişiklikleri genellikle mevcut imar planlarının, bölgenin güncel ihtiyaçlarını karşılamaması durumunda veya planlarda bulunan sosyal ve teknik altyapı alanlarının kaldırılması, küçültülmesi veya yerinin değiştirilmesi gibi durumlar nedeni ile yapılır.
İmar Planı Değişikliğine Karşı İtiraz
İmar planı değişikliklerine karşı itiraz süreci, 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 8. Maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre imar planı değişiklikleri, onay tarihinden itibaren valilikçe belirlenen ilan yerlerinde ve ilgili idarelerin internet sayfalarında eş zamanlı olarak bir ay (30 gün) süreyle ilan edilir. İlgililer, bu 30 günlük ilan süresi içinde plan değişikliklerine yazılı olarak itiraz edebilirler.
İtirazlar, ilgili belediye meclisi veya yetkili idare tarafından 15 gün içinde incelenir ve karara bağlanır. İtirazın reddedilmesi durumunda, ret kararının tebliğinden itibaren 60 gün içinde idare mahkemesinde iptal davası açılabilir. Bununla birlikte itiraz yolu zorunlu değildir; ilgililer, itirazda bulunmadan da doğrudan 60 gün içinde idare mahkemesinde iptal davası açabilirler.
İmar Planı Değişikliği Davası Nedir?
İmar planı değişikliği davası, bir bölgedeki mevcut imar planında yapılan değişikliklerin hukuka aykırı olduğu iddiasıyla, bu değişikliklerin iptali istemiyle açılan idari davalardır. Bu tür davalar, genellikle imar planı değişikliklerinin şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına veya kamu yararına aykırı olduğu gerekçesiyle açılır.
İmar Planı Değişikliği Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme
İmar planı değişikliğinin iptali istemi ile açılacak davalar idari yargının görevine girmektedir. Bu nedenle imar planı değişikliği belediye veya il özel idaresi tarafından yapılmışsa, görevli mahkeme idare mahkemesidir. Ancak eğer Eğer imar planı değişikliği bir bakanlık tarafından yapılmışsa, bu durumda iptal davası, ilk derece mahkemesi sıfatıyla Danıştay’da açılır.
Birden çok idare mahkemesinin yetki alanına giren 1/100.000 ölçekli çevre düzeni planının, tek bir idare mahkemesinin yetki alanına giren kısıtlı bir bölümünde değişiklik yapılması halinde, söz konusu değişikliğin ana plandan bağımsız bir işlem gibi değerlendirilmesine ve bu yaklaşımla görevli yargı yerinin belirlenmesine imkan bulunmadığından, uyuşmazlığın görümü ve çözümünde ilk derece mahkemesi olarak Danıştay görevlidir (Danıştay 6. Dairesi’nin 2022/264 Esas, 2022/3452 Karar sayılı ve 23/03/2022 Tarihli Kararı)
İmar planı değişikliğinin iptali istemi ile açılacak davalarda genel olarak İmar planına konu taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir. Ancak bazen işlemi yapan idarenin olduğu yer mahkemesi de yetkili olabilmektedir.
İlgililer tarafından idareye sunulan imar planı tekliflerinin onaylanması için inceleme ve hizmet bedeli istenilmesine ilişkin işlemin, planlama sürecinden bağımsız bir işlem olması ve taşınmaz mallarla ilgili mevzuat uygulanarak çözümlenecek nitelikte olmaması nedeniyle, davanın görümü ve çözümünde taşınmazın bulunduğu yer idare mahkemesinin değil, işlemi tesis eden idarenin bulunduğu yer idare mahkemesinin yetkilidir. (Danıştay 6. Dairesi’nin Esas No: 2018/1194, Karar No: 2018/1948 sayılı ve 05/03/2018 Tarihli Kararı)
İmar Planı Değişikliğinin İptali Davasını Kimler Açabilir?
Dava açma ehliyeti, kişinin menfaatinin ihlal edilip edilmediğine bağlıdır. İptali istenen imar planı işlemi ile davacı arasında menfaat ilişkisi bulunmalıdır. Bu nedenle, imar planlarından doğrudan veya dolaylı olarak etkilenen kişiler, menfaat ihlali gerekçesiyle dava açabilirler.
İmar planı değişikliğinden olumsuz etkilendiğini ortaya koyabilen komşu parsel malikinin dava açma ehliyeti vardır. (Danıştay 6. Dairesi’nin Esas No : 2015/3607 Karar No : 2019/7090 sayılı kararı) ( Danıştay 6. Dairesi’nin Esas No : 2017/939 Karar No : 2019/12083 sayılı kararı) ( Danıştay 6. Dairesi’nin Esas No : 2023/8003 Karar No : 2024/4298 sayılı kararı)
Baroların, doğrudan kendi hak ve menfaatlerini etkilemeyen imar planlarına karşı dava açma ehliyetleri yoktur. (Danıştay 6. Dairesi’nin Esas No : 2018/4425 Karar No : 2022/6253, Esas No : 2022/8844 Karar No : 2023/4793, Esas No : 2020/313 Karar No : 2024/1529 sayılı kararları)
TMMOB Mimarlar Odasının imar planlarına karşı dava açma ehliyeti vardır. (Danıştay 6. Dairesi’nin Esas No : 2019/17552 Karar No : 2022/8515 sayılı kararı)
Belediye sınırları içerisinde yer alan taşınmazlara yönelik imar planı değişikliklerine karşı taşınmazın bağlı olduğu belediye başkanlığının dava açma ehliyeti vardır. (Danıştay 6. Dairesi’nin Esas No : 2019/14828 Karar No : 2022/8244 sayılı kararı)
Tapu tahsis belgesi sahibinin, bu belgenin ait olduğu alana yönelik imar planı değişikliklerine karşı dava açma ehliyeti vardır. ( Danıştay 6. Dairesi’nin Esas No : 2016/12720 Karar No : 2019/8828 sayılı kararı)
İmar Planı Değişikliğinin İptali Davası Ne Kadar Süre İçinde Açılır?
İmar planı değişikliklerine karşı iptal davası açma süresi, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 7. maddesine göre 60 gündür. Bu süre, planın son ilan tarihini izleyen günden itibaren başlar.
Yukarıda anlatıldığı üzere ilan süresi içinde yapılan bir itiraz, 30 günlük cevap verme süresi içinde yazılı olarak reddedilirse, ret kararının tebliğinden itibaren 60 gün içinde dava açılmalıdır. Eğer ilan süresi içinde yapılan itiraza, 30 günlük cevap süresi içinde cevap verilmezse, itiraz zımnen reddedilmiş sayılır ve bu durumda da 60 günlük dava açma süresi işlemeye başlar.
İmar planına karşı itiraz edilse bile, itirazın reddedilmesi durumunda veya doğrudan dava açma hakkı bulunması nedeniyle, 60 günlük dava açma süresinin geçirilmemesi önemlidir. Sürelerin kaçırılması, davanın süre aşımı nedeniyle reddedilmesine yol açabilir.
Bu nedenle, imar planı değişikliklerine karşı hukuki yola başvurmayı düşünen kişilerin, belirtilen süreleri yakından takip etmeleri ve gerekirse uzman bir hukukçudan destek almaları faydalı olacaktır. Bu bağlamda Bursa Avukat ve Bursa İmar Avukatı olarak İmar Hukukunun alanına giren tüm konularda uzman İmar Hukuku Avukatı kadromuz ile Türker Hukuk Bürosu olarak hukuki destek ve danışmanlık hizmeti vermekteyiz.
İmar Planı değişikliğine karşı başvurulabilecek hukuki yollarla ilgili sorularınızı Bursa Avukat ve Bursa İmar Hukuku Avukatı olarak Türker Hukuk Bürosu’na sorabilirsiniz.
